Peraulis clâf
- Epilessie psicomotorie,
- aure estatiche,
- Doppelgänger,
- lobi temporâl e frontâl,
- filosofie
- religjon ...More
Cemût citâ
Ristret
Fra i diferents aspiets biografics che a influencin l’opare di un artist o di un leterât a son ancje lis lôr malatiis cronichis. Il grant romanzîr rus Fyodor Michailovitch Dostoevskij (1821-1881) par une lungje part de sô vite, al è stât malât di epilessie e lis sôs oparis a son stadis une vore influençadis di cheste malatie. Di fat in cuasi ducj i siei romançs al è cualchi personaç che al patìs cheste malatie. Par analizâ ducj i ponts dulà che Dostoevskij al fevele de epilessie o ai let cun atenzion chescj romançs: Puare int, Il dopli, Lis gnots blancjis, L’insium dal barbe, La cjase dal muart, Insiums Pieriburghês in poesie e prose, I batûts e scoreâts, Contis di sot tiere, Il zuiadôr, Delit e Cjastîc, L’om par simpri, Il puar biât, I diaui, Il frutat, L’insium di un om ridicul, I fradis Karamazov. Lis situazions che a vevin ce fâ cu la epilessie a son stadis classificadis tant che: 1) il scomençament de epilessie, 2) la aure e lis sôs manifestazions, 3) la ciulade, 4) i automatisims, 5) lis descrizions des crisis, 6) i sintomis post-critics, 7) i fatôrs discjadenants, 8) lis carateristichis intercritichis. La mê opinion, che si fonde sui sintomis che o ai cjatât intai romançs dal scritôr e su la leterature neurologjiche, e je che Dostoevskij al pative di une epilessie focâl dal lobi frontâl, cun interessament dal zîr anteriôr dal cingul, e cuntune secondarie gjeneralizazion. Fevelant di epilessie, al pues stai che Dostoevskij al ves doi fins intal cjâf. Prin di dut al voleve mostrâ che lis personis cu la epilessie no jerin mostris. Il secont obietîf di Dovstoevsky al jere ancjemò plui ambiziôs: no dome lis personis cul mâl di San Valantin a son come chês altris ma tantis di lôr a àn a disposizion plui risorsis cognitivis, filosofichis e religjosis.