Peraulis clâf
- Armaments nucleârs,
- disarmament,
- ricercje militâr,
- relazions internazionâls
Cemût citâ
Ristret
La prospetive di un disarmament nucleâr e ven cjapade cumò, dopo tancj agns, in serie considerazion tal panorame politic internazionâl, incuintrant il favôr di politics di prin plan, stiçant dibatiments e discussions vivarosis e disveant l’interès di diviersis istituzions, che a studiin modalitâts di atuazion e pussibilis iniziativis concretis. Te prime part dal articul si ricuardin lis iniziativis plui impuartantis cjapadis vie pai agns a pro dal disarmament nucleâr: lis propuestis di un sisteme di control internazionâl presentadis tai agns 1945-46, l’incuintri di Reykjavik e la resinte Hoover Initiative. La corse ai armaments tal timp de vuere frede e à fat di mût che, in diviers paîs, si ingrumassin arsenâi enormis di armis nucleârs di tipologjiis diferentis; cun di plui, a son stadis prodotis cuantitâts une vore grandis di materiâi fissii. I materiâi fissii, pal plui plutoni e urani a inricjiment alt (HEU), a son lis components essenziâls di dutis lis armis atomichis e la lôr produzion e rapresente la dificoltât principâl te lôr fabricazion. L’articul al furnìs une introduzion descritive ai armaments nucleârs, ai materiâi fissii e ae lôr produzion e ûs tes armis nucleârs, dongje di une panoramiche des risiervis mondiâls di materiâl fissil. A vegnin cjapadis in considerazion, po dopo, lis tantis sfidis sientifichis e tecnologjichis proponudis dal procès di transizion a un mont stabil e sigûr, sfrancjât des armis atomichis. Tra chestis, la gjestion dal procès di disarmament, la cuestion de reversibilitât, la gjestion e eliminazion dai materiâi fissii imagazinâts, i pericui de ricostituzion e proliferazion dai armaments nucleârs doprant materiâi e cognossincis madressudis tai programs nucleârs civîi, lis misuris di sigurece. E je esaminade cun atenzion particolâr la cuestion dal smaltiment dal HEU, considerant ancje chel prodot par ûs diferents de produzion di armis: propulsion navâl, reatôrs di ricercje e produzion di isotops par ûs medic.
Al ven tocjât, in fin, il probleme dal plutoni separât e de incressite de cuantitât prodote dai reatôrs di ûs civîl, come ancje la cuestion dal so smaltiment, un setôr che al lasse margjins une vore grancj a ricercjis plui aprofondidis. La comunitât sientifiche e à prodot fin cumò une varietât di studis e ricercjis sui diviers aspiets dal procès di disarmament, proponint soluzions teorichis e pratichis. Cun dut achel, ricercjis e riflessions ulteriôrs a coventin par un aproç realistic a un mont cence armis nucleârs.